ايران در علم داروسازي به پيشرفت هاي خوبي رسيده است
رييس دانشگاه علوم پزشکي استان کرمان گفت : ايران طي سال هاي گذشته به پيشرفت هاي خوبي در علم داروسازي رسيده است .

"محمدجواد زاهدي " دوشنبه شب در آيين افتتاح يازدهمين همايش علوم دارويي کشور درکرمان افزود:در حال حاضر داروهايي که در کشور ساخته مي شوند باعث صرفه جويي مناسبي در زمينه واردات دارويي شده است .
به گفته وي ،برگزاري چنين همايش هايي در ارايه ايده هاي علمي جديد در زمينه داروسازي مي تواند بسيار موثر واقع شود.
وي تصريح کرد: پرداختن به مباحث جديد علوم دارويي از جمله رهيافت هايي است که مي تواند آغازگر عصر جديدي در زمينه علوم دارويي ، به ويژه " نانو تکنولوژي " و "بيو تکنولوژي " باشد.
دکتر زاهدي ، بااشاره به جوان بودن دانشکده داروسازي استان کرمان افزود: اين دانشکده هم اکنون در زمره دانشگاه هاي تيپ يک کشور محسوب مي شود.
 وي ادامه داد: هم اکنون يک سوم فارغ التحصيلان اين دانشگاه در دوره هاي تخصصي پذيرفته شده اند.
  رييس انجمن متخصصان علوم دارويي ايران نيز در اين آيين گفت : برگزاري چنين گردهمايي هايي لازمه پيشرفت بشري در علوم دارويي محسوب مي شود.
"فرشاد حسيني شيرازي "، برگزاري نشست هاي و گردهمايي هاي تخصصي را از ويژگي هاي مهم يازدهمين همايش علوم دارويي ايران عنوان کرد.
در ادامه اين آيين ، از بنيانگذار دانشکده داروسازي استان کرمان ، دکتر "شمس اردکاني " با اهدا لوح تقدير تجليل به عمل آمد.
 

نويسنده : مسعود کاشانی | تاريخ : یک شنبه 11 ارديبهشت 1390برچسب:,

| نوع مطلب : <-CategoryName-> |

 داروسازي‌

 داروسازي‌ از گذشته‌هاي‌ دور در بين‌ مردم‌ وجود داشته‌ است‌ و تاريخي‌ بس‌ طولاني‌ دارد. در ايران‌ مردم‌ از گياهان‌ به‌ عنوان‌ مرهم‌ دردهاي‌ خود استفاده‌ مي‌كردند. طبيبان‌ گذشته‌ يا به‌ قولي‌ حكيمان‌ بوسيله‌ داروهاي‌ گياهي‌ بيماران‌ خود را درمان‌ مي‌كردند. اكنون‌ نيز در طب‌ سنتي‌ از بسياري‌ از داروهاي‌ گياهي‌ استفاده‌ مي‌شود و بسياري‌ از مردم‌ هنوز هم‌ داروهاي‌ گياهي‌ را بيشتر از داروهاي‌ شيميايي‌ مي‌پذيرند و خود را به‌ وسيله‌ آن‌ها درمان‌ مي‌كنند. از آنجايي‌ كه‌ بسياري‌ از بيماري‌هاي‌ توسط‌ داروهاي‌ گياهي‌ درمان‌ نمي‌شود دانشمندان‌ و شيميدانان‌ روش‌هاي‌ شيميايي‌ را براي‌ توليد دارو پيش‌ گرفتند.

 از زمان‌ جنگ‌ جهاني‌ دوم‌ كه‌ پني‌ سيلين‌ كشف‌ شد راهنماي‌ تازه‌اي‌ براي‌ علم‌ داروسازي‌ باز شد و داروهاي‌ زيادي‌ به‌ دليل‌ كشف‌ پني‌ سيلين‌ توليد شد.

 از قديم‌ ايام‌ دارو و مصرف‌ آن‌ در ين‌ مردم‌ جهان‌ وجود داشته‌ است‌ و قدمت‌ بسيار طولاني‌ دارد در كشور ايران‌ بيشتر مردم‌ از گياهان‌ داوريي‌ استفاده‌ مي‌كردند كه‌ هنوز هم‌ در بعضي‌ از مناطق‌ رواج‌ دارد و حكيمان‌ آن‌ روز به‌ وسيله‌ گياهان‌ بيماران‌ خود را درمان‌ مي‌كردند و بعضي‌ از افرادي‌ كه‌ فعلا در طب‌ سنتي‌ فعاليت‌ دارند از گياهان‌ دارويي‌ استفاده‌ مي‌كند و مردم‌ هم‌ بعضي‌ طوري‌ عادت‌ كردند كه‌ به‌ هيچ‌ وجه‌ از داروهاي‌ شيميايي‌ استفاده‌ نمي‌كنند و فقط‌ از داورهاي‌ گياهي‌ استفاده‌ مي‌كنند ولي‌ بشر به‌ اين‌ باور رسيد كه‌ همه‌ بيمارها بوسيله‌ گياهان‌ درمان‌ نمي‌شود و بايد از روش‌هاي‌ شيميايي‌ استفاده‌ نمود و دانشمندان‌ در اين‌ حوزه‌ فعاليت‌هاي‌ بسيار... را شروع‌ كرده‌اند بطوري‌ كه‌ از جنگ‌ جهاني‌ دوم‌ پني‌ سيلين‌ كشف‌ شد و به‌ دنبال‌ آن‌ داروهاي‌ ديگر به‌ روي‌ كار آمد و امروزه‌ دارو به‌ عنوان‌ يك‌ ابزار مؤثر و كارا در علم‌ پزشكي‌ و دندانپزشكي‌ و دامپزشكي‌ مورد استفاده‌ قرار مي‌گيرد زيرا اگر داروي‌ خوب‌ و مفيد نباشد فعاليت‌ پزشكان‌ نيز بي‌ فايده‌ خواهد بود و هرچه‌ داروها كارسازتر باشد در حقيقت‌ به‌ علم‌ پزشكي‌ نيز بهاي‌ بيشتري‌ داده‌ مي‌شود از اين‌ رو تمام‌ كشورها رشته‌اي‌ به‌ نام‌ داروسازي‌ را در عرصه‌ دانشگاه‌هاي‌ خود داير نموده‌اند و دانشجويان‌ كه‌ وارد دانشگاه‌ مي‌شوند با ساخت‌ و ساز داروهاي‌ آشنا شده‌ و به‌ دليل‌ اين‌ كه‌ فرمولاسيون‌ اغلب‌ داروها از كشورهاي‌ خارج‌ وارد مي‌شود داورسازان‌ ايران‌ نقش‌ عمده‌اي‌ در اين‌ كار ندارند ولي‌ فعلا كشور خودمان‌ نيز اكثر داروها را توليد مي‌نمايد و فعاليت‌ داروسازان‌ روز به‌ روز مهم‌تر مي‌شود علم‌ دارو سازي‌ بر پايه‌ علم‌ شيمي‌ استوار است‌ و دانشجوياني‌ كه‌ وارد اين‌ رشته‌ مي‌شوند علاوه‌ بر دروس‌ زبان‌هاي‌ خارجي‌ و شيمي‌ عمومي‌ و... درس‌هاي‌ تخصصي‌ مربوطه‌ را در زمينه‌ شيمي‌ تجزيه‌، شيمي‌ آلي‌، شيمي‌ دارويي‌، بيوشيمي‌، فارماكولوژي‌، سم‌شناسي‌، گياه‌شناسي‌ و فارماكودينامي‌ آموخته‌ و اكثر داروها را روي‌ حيوانات‌ آزمايش‌ مي‌كند و محاسن‌ و عوارض‌ آن‌ را مورد بررسي‌ قرار مي‌دهند.

 طول‌ مدت‌ تحصيل‌ اين‌ رشته‌ در مقطع‌ دكترا 6 سال‌ است‌ كه‌ افراد بعد از ترم‌ هشتم‌ به‌ عنوان‌ كارآموز وارد داروخانه‌ يا كارخانه‌ داروسازي‌ مي‌شوند و كم‌ كم‌ فعاليت‌ خود را شروع‌ مي‌نمايند و اين‌ رشته‌ در ايران‌ براي‌ افرادي‌ كه‌ محقق‌ مي‌شوند داروخانه‌ داير نمايند بسيار پردرآمد مي‌باشد و... اين‌ كه‌ ادامه‌ تحصيل‌ در اين‌ رشته‌ نيز در دانشگاه‌هاي‌ كشور وجود دارد و در رشته‌هاي‌ تخصصي‌ مثل‌ شيمي‌ دارويي‌، رشته‌ فارماكولوژي‌ و سم‌شناسي‌ مي‌توان‌ ادامه‌ تحصيل‌ داد.

نويسنده : مسعود کاشانی | تاريخ : یک شنبه 11 ارديبهشت 1390برچسب:,

| نوع مطلب : <-CategoryName-> |

داروسازی؛ عجین با نام زکریای رازی           از آنجایی که درد با انسان همراه است، تاریخ داروسازی را می توان به قرنها پیش از اسلام منسوب کرد.

دو قرن پس از ظهور اسلام مسلمانان به اهمیت علم داروسازی و داروشناسی پی بردند، در این مسیر مهمترین منبع آنها آیات قرآن و احادیث نبوی بود که پس از مدتها به وسیله علما و اطبای مسلمان از جمله زکریای رازی توسعه یافت و مدخلی برای پیشرفت علوم پزشکی در غرب شد. از آنجایی که درد با انسان همراه است، تاریخ داروسازی را می توان به قرنها پیش از اسلام منسوب کرد. فراگیری درمان از حیوانات آغاز شد، هنگامی که انسان دید سگی برای سلامتی گیاه می خورد و شفا پیدا می کند و یا گربه که گیاهی چون نعناع را برای درمان بیماری خود می خورد، انسان فراگرفت که نعناع حاوی موادی است که می تواند در درمان بیماریهای معده از آن بهره مند شود. از این رو برای درمان بیماری خود از گیاهان، حیوانات، سنگها، برخی از مواد دیگر استفاده کرد. این علم میان مصر باستان، چینیها، بابلیها، رومی ها و ایرانیها وجود داشت. به طوری که انسان از عصاره برگهای گیاهان و درختان برای درمان جراحتها و بیماریها بهره مند می شد و علمی به نام صنعت " داروسازی" که امروز به آن اطلاق می شود، به وجود آمد. اما از قرن دوم هجری مسلمانان به اهمیت علم داروسازی پی برده و در کنار سایر علوم بشری به آن اهتمام ورزیدند . به طوریکه قرآن کریم و احادیث نبوی خود به عنوان یکی از منابع اصلی داروسازی و داروشناسی مطرح و مورداستفاده قرار گرفت . چرا که این منابع دینی برخی از گیاهان دارویی را معرفی و بر پرهیز از برخی دیگر تأکید می کرد. بنابراین طب اسلامی و در کنار آن علومی چون داروسازی شکل گرفت. بنابراین بیشتر مسلمانان از آنچه در احادیث نبوی بودبهره مند می شدند و دارو، شربت و گیاهانی چون خرما، ریحان، خردل، گندم، هندوانه، سیر، پیاز، انگور، زعفران، کافور، کنجد که پیامبر اکرم (ص) نیز بر آن تأکید داشت، استفاده می کردند و بعدها برای تسکین درد و یا برای خوابیدن داروهای دیگری چون حشیش و خشخاش به آنها افزودند. قرص برای نخستین بار از سوی زهراوی طبیب و داورساز مسلمان ساخته است و او دارو را در آن دوران در چوب آبنوس یا عاج قرار می داد و بر آن نام طبی دارو را حک می کرد. اما داروسازی در اسلام با نام محمدبن زکریای رازی که الکل را کشف کرد، عجین شده که با داشتن حدود ۲۷۰ اثر مکتوب،۱۰۰ اثر را به علوم پزشکی و داروسازی اختصاص داده که جایگاه مهمی در علوم و تمدن اسلامی دارد. به طوری که کتاب "الحاوی" ضمن شرح حال و نقد آرای جالینوس و بقراط، به عنوان بزرگترین اثر طبی و دارویی و در واقع یک دایره المعارف پزشکی طبی در جهان به شمار می رود که یکی از راههای انتقال طب اسلامی و علوم مرتبط با آن به غرب این کتاب است. بنابراین علم داروسازی به واسطه علما و اطبایی چون ابن سینا، ابوریحان بیرونی، جابربن حیان، ابن رشد، کندی و ابن زهر توسعه فراوانی یافت، به طوری که پیشرفت علوم پزشکی از جمله داروسازی در غرب مدیون این اندیشمندان و علمای بزرگ است.

نويسنده : مسعود کاشانی | تاريخ : یک شنبه 11 ارديبهشت 1390برچسب:,

| نوع مطلب : <-CategoryName-> |

داروسازی یا فارماکولوژی عبارتست از: مطالعه واکنش متقابل داروها (یا مواد شیمیایی) و موجودات زنده که منجر به ایجاد اثرات زیست‌شناسی این ترکیبات می‌گردد. و دارو (Drug) در درمان بیماری و تشخیص و یا پیشگیری از بیماریها به کار می‌رود. داروها ممکن است منشاء گیاهی (مانند بلادونا) و یا منشاء معدنی (مانند کلسیم) و یا منشاء حیوانی (مانند انسولین) و یا منشاء شیمیایی (مانند آسپرین) داشته باشند.

 

علوم مرتبط داروسازی

• علوم پایه پزشکی و داروسازی: علوم مرتبط و علوم اضافه شده
• آناتومی: مطالعه ساختمان فیزیکی موجودات زنده می‌باشد. در مقابل آناتومی ماکروسکوپی یا آناتومی گیاهی، سیتولوژی و هیستولوژی یا بافت شناسی، درباره ساختمانهای میکروسکوپی می‌باشند.
• شیمی حیات: مطالعه شیمی موجود در موجودات زنده، بخصوص درباره ساختمان و عملکرد اجزا شیمیائی آنها می‌باشد.
• بایواثیک: میدان مطالعه‌ای از جنبه فلسفه و مذهب در مورد ارتباط بیولوژی، علم، داروسازی و اخلاق می‌باشد.
• بایواستاتیک
• سلول شناسی: مطالعه میکروسکوپی یاخته‌های منفرد می‌باشد.
• امبریولوژِی یا جنین شناسی: مطالعه توسعه اولیه موجودات زنده می‌باشد.
• اپیدمولوژی: مطالعه دموگرافی روند بیماری می‌باشد، و شامل مطالعه همه‌گیریها می‌باشد، هر چند به این محدود نمی‌شود.
• سلامت عمومی
• ژنتیک: مطالعه ژنها، و نقش آنها در توارث بیولوژیکی.
• هیستولوژی: مطالعه ساختمانهای بافتهای بیولوژی با میکروسکوپ نوری و میکروسکوپ الکترونی می‌باشد.
• ایمنی شناسی: مطالعه سیستم ایمنی می‌باشد، که به طور مثال در انسان شامل سیستم ایمنی مادرزادی و ... می‌باشد.
• میکروبیولوژی: مطالعه میکروارگانیزمها است که شامل protozoa، باکتری ، fungi و ویروسها می‌باشد.
• عصب شناسی: موضوعی است که به بررسی مکانیسمهای اثر دارو، پاسخ بدن به دارو را روشن می‌کند.

داروسازی صنعتی (چگونگی تهیه داروها)

تولید دارو در مقیاس بسیار زیاد را "داروسازی صنعتی"می‌نامند. وقتی یک ماده شیمیایی که احتمال دارد اثر دارویی داشته باشد و در آزمایشگاه سنتز شد، برای آزمایشهای بالینی حیوانی و انسانی فرستاده می‌شود، از آنجایی که این آزمایشها بر روی تعداد محدودی صورت می‌پذیرد، مقدار داوری لازم را در همان آزمایشگاه می‌توان تهیه نمود. وقتی یک دارو از تمامی آزمایشهای بالینی موفق بیرون آمد و اجازه ورود به بازار را گرفت، باید آن را در مقادیر خیلی زیاد یا اصطلاحا در مقیاس صنعتی تولید نمود. این اولین مرحله دشوار کار است، چرا که در بسیاری از موارد روشهای آزمایشگاهی، برای مقادیر بسیار زیاد قابل اجرا نیستند و باید برای یک تولید در مقیاس صنعتی یک روش خاص صنعتی پیدا کرد.

بارها دیده شده است، سنتر جسم در آزمایشگاه با راندمان بسیار بالا انجام گرفته ولی چندین سال طول کشیده تا روش صنعتی آن بدست آید و چه بسا آن دارو برای تولید صنعتی مقرون به صرفه تشخیص داده نشده است. پس برای تبدیل یک سنتز آزمایشگاهی به تولید صنعتی تحقیقات جدید را باید از ابتدا شروع کرد. مدیریت یک کارخانه پس از تعیین روشهای تولید صنعتی یک دارو، پا به مرحله بعدی می‌گذارد که مرحله تهیه مواد اولیه برای تولید صنعتی یک داروی خاص می‌باشد. مهمترین ماده، همان ماده شیمیایی است که اثر دارویی دارد و اصطلاحا آن را "ماده موثر" می‌نامند. به دلایل گوناگون فیزیک و اینکه دارو به چه شکلی (قرص، کپسول، شربت و..) باید تهیه شود، مواد دیگری را همراه ماده موثر می‌کنند. که آنها را "مواد جانبی" می‌نامند. حال این مساله که ماه موثر و مواد جانبی چگونه و به چه نسبت باید با هم مخلوط شوند تا یک شکل دارویی با شرایط مناسب را بدست آورند، خود فصلی جدید در تحقیقات است، که یک کارخانه یا خود مستقیما به نتیجه می‌رسد و یا روشهای دیگر کارخانجات را از آنها خریداری می‌نماید، همچنانکه کارخانه‌های تولید مستقیم ماده موثره می‌تواند آن را از مراکز دیگر خریداری نماید.

در سفارش تهیه مواد اولیه تمامی مواد از قبیل ماده موثره و مواد جانبی در نظر گرفته می‌شوند. البته خرید مواد نیز مسائل مربوط به خود را دارد. مساله بسیار مهم در امر سفارش و خرید، در نظر گرفتن زمان است. چون برنامه تهیه مواد اولیه معمولا چندین ماه به طول می‌انجامد، باید دقت نمود تا زمان سفارش متناسب با زمان‌بندی تولید باشد. مثلا اگر تهیه مواد اولیه تولید یک دارو شش ماه طول می‌کشد، باید شش ماه قبل از تاریخ تولید طبق زمان‌بندی، سفارش مواد انجام شود. البته کارخانجات معمولا در هر مرتبه سفارش مواد، برای تولیدات دو تا سه سال خود، ماده را تهیه می‌نماید. هنگامی که تمامی مواد اولیه موجود باشد، کار تولید را می‌توان شروع کرد. تولید، با توجه به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ماده موثره و مواد جانبی و همچنین شکل دارویی که باید تولید شود، می‌تواند به روشهای گوناگون و با دستگاههای متفاوتی صورت پذیرد. به همین علت کارخانجات به بخشهای کوچکتری تقسیم می‌شوند و هر بخش مسئول تهیه یک نوع فرآورده است. مثل بخشهای قرص، کپسول، شربت، محلولهای تزریقی، کرم و پماد، آمپول و ... .

 

داروسازی بالینی

داروسازی بالینی یکی از شاخه‌های داروسازی است که در ایران از رشته‌های تخصصی داروسازی محسوب می‌شود و بیشتر در زمینه مشاوره دارویی برای پزشکان فعالیت دارد. پزشکان متخصص می‌توانند پاسخ سوالات تخصصی دارویی خود را از داروسازان بالینی دریافت کنند. این رشته نیز مانند رشته پزشکی به زیر شاخه‌های متعدد از قبیل کودکان، عفونی، داخلی، مراقبتهای ویژه و غیره تقسیم می‌شود. امروزه در دنیا به تعداد تخصصهای پزشکی موجود، تخصصهای داروسازی بالینی به وجود آمده است. هدف از این رشته "مصرف بهینه دارو" یا به عبارتی جایگزین نمودن داروهای تجویز شده با داروهای بهتر، کاهش مصرف اقلام دارویی، تغییر مقادیر مصرف دارو (کم یا زیاد کردن مقدار مصرف دارو) می‌باشد. مصرف بهینه فقط کم مصرف کردن نیست بلکه درست مصرف کردن است.

برخی از وظایف این گروه از متخصصین عبارتند از: بررسی تاریخچه دارویی بیمار، نظارت بر مصرف صحیح دارو توسط بیمار، بررسی عوارض جانبی داروها و گزارش آنها، پیگیری غلظتهای دارویی در بیماران برای جلوگیری از مسمومیتها، دستیابی به دوز صحیح درمانی (پایش) و کم کردن مدت بستری شدن بیماران و ارائه مشاوره دارویی به پزشکان.

داروسازی رشته‌ای بالینی است، زیرا داروساز با بیمار سروکار دارد و آخرین حلقه زنجیره درمانی است. داروخانه محلی است که در آنجا داروساز می‌تواند اطلاعات لازم را در اختیار بیمار قرار دهد تا با مصرف صحیح دارو به نتیجه مطلوب درمانی دست یابد. از همین رو، یکی از اهداف گروه داروسازی در دراز مدت این است که دوره عمومی داروسازی را به سمت داروسازی بالینی سوق دهد تا داروسازانی که به مردم خدمات دارویی ارائه می‌دهند، کارآیی لازم برای پاسخگویی به سوالات بالینی بیماران را داشته باشند و در ضمن بتوانند با پزشکان ارتباط بهتری برقرار کنند و تبادل نظر نزدیکتری با پزشکان و سایر حرف پزشکی داشته باشند. اینها همه، با تغییر در آموزش داروسازی مقدور خواهد بود. در برنامه‌ریزی آموزش داروسازی، که دو سال گذشته مورد بازنگری قرار گرفته است، آموزش موادی تحت عنوان "داروسازی جامعه‌نگر" منظور شده است که در آینده به اجرا در خواهد آمد.

داروساز بالینی می‌تواند خدمات بسیاری در سطح بیمارستانها ارائه دهد. در حال حاضر در کشور ما در برخی از بیمارستانهای تهران از جمله بیمارستان دکتر شریعتی، بیمارستان روزبه و تا حدودی در بیمارستان امام خمینی این خدمات با همکاری پزشکان و داروسازان ارائه می‌شوند.
مشکل داروسازی در کشور ما عدم توسعه داروسازی بیمارستانی است. داروخانه‌ها، بیشتر شبیه انبار دارویی هستند و بیمارستانها برای ارائه خدمات دارویی در داروخانه‌هایشان سرمایه‌گذاری نکرده‌اند، در نتیجه این موضوع در ارائه خدمات بالینی اثر منفی به جای گذاشته است، زیرا برای داشتن خدمات دارویی بالینی خوب، ناچار به داشتن داروخانه بیمارستانی خوب و همچنین داروساز بیمارستانی هستیم. قابل ذکر است که با سرمایه گذاری روی داروسازی بالینی و داروسازی بیمارستانی به دلیل کاهش مدت بستری بیمار در بیمارستان، بازگشت نیروی کار به جامعه، و مصرف بهینه دارو و کاهش هزینه‌های دارویی، در کل هزینه‌های درمانی کاسته خواهد شد.

 

تاریخچه داروسازی در ایران

• در سال 1335 رشته داروسازی از دانشکده پزشکی، داروسازی دندانپزشکی، داروسازی و دندانپزشکی جدا شد و به صورت رشته ای مستقل در رئیس این دانشکده دکتر مهدی نامدار بود.
• از سال 1342 به بعد نظام آموزش داروسازی که از نظام فرانسوی اقتباس شده بود به نظام آمریکایی تبدیل شد و از سال تحصیلی 1343-1342 دروس این رشته به صورت واحدهای درسی ارائه گردیدند.
• از سال 1350 به بعد دوره تحصیلی در دانشکده‌های داروسازی به صورت 6 سال پیوسته تصویب شد که به فارغ التحصیلان پس از گذراندن پایان نامه تحقیقاتی درجه دکترای داروسازی داده میشود.

راههای تجویز دارو

داروها ممکن است از راههای مختلفی که در زیر گفته شده است تجویز شود.
از راه زیرزبانی: قرص و یا قطره
از راه رکتوم یا واژن: شیاف ، محلول
از راه استمعال موضعی: مالیدنی، قطره (چشم و گوش و بینی)
از راه استشناقی: (اسپری، اینهالر و …)

بیشتر داروها را پزشک پس از شنیدن شرح حال بیماران از زبان خود بیمار و معاینه او، تجویز می‌شود، و برخی داروها نیز هستند که بدون نیاز به نسخة پزشک در اختیار بیماران گذارده می‌شوند مانند برخی مسکنها (مانند استامینوفن، …) و ویتامینها و بعضی شربتهای سرفه، قابل ذکر است که بیمارانی که داروها را بدون نسخه پزشک خریداری می‌نمایند اطلاع درستی از آنها ندارند و چه بسا دارویی را نابجا به کار برند و یا به علت ندانستن اثر جانبی آن دستخوش عوارض ناگواری شوند، بنابراین نباید خودسرانه و بدون مشورت با پزشک دارو مصرف کرد یا داروی خود را به دیگران توصیه کرد. لازم به ذکر است پس از مطالعه این کیف و پی بردن به اثرهای مفید درمانی و اثرهای سوء جانبی داروها، مجاز نیستند که بر اساس این اطلاعات دارویی که بر اساس این اطلاعات دارویی برای خود و دیگران تجویز کنند.
 

مباحث مرتبط با عنوان

• آلرژی دارویی
• اختلالات دارویی و عوارض جانبی داروها
• تاریخچه داروسازی
• داروسازی
• فرهنگ مصرف دارو
• گیاهان دارویی
• مراحل تولید دارو

نويسنده : مسعود کاشانی | تاريخ : یک شنبه 11 ارديبهشت 1390برچسب:,

| نوع مطلب : <-CategoryName-> |

معرفی رشته داروسازی

بسیاری از مردم و از جمله تعداد قابل توجهی از داوطلبان آزمون سراسری شناخت صحیحی از رشته داروسازی ندارند. آنها نمی‌دانند که شغل فارغ‌التحصیل داروسازی، دارو فروشی نیست و حتی هدف این رشته نیز فقط تربیت داروساز نمی‌باشد. چرا که داروسازی تنها یکی از تخصص‌های فارغ‌التحصیل این رشته است.
باید دانست که در علم‌ پزشکی‌ برای‌ مداوای‌ یک‌ بیمار، روش‌های‌ متعددی‌ از جمله‌ دارو درمانی‌، جراحی‌ و روان‌ درمانی‌ وجود دارد که‌ در این‌ میان‌ دارو درمانی‌ به‌ عنوان‌ متداول‌ترین‌ شیوه‌ در تمام‌ دنیا شایع‌ است و رشته‌ داروسازی‌، رشته‌ای‌ است‌ که‌ در همین‌ زمینه‌ با بیماران‌ و مردم‌ مرتبط‌ می‌گردد. همچنین‌ یک‌ داروساز در صورت‌ ناموفق‌ بودن‌ رژیم‌ دارو درمانی‌ باید علل‌ عدم‌ موفقیت‌ را بررسی‌ کند. از همین‌ رو می‌توان‌ گفت‌ رشته‌ داروسازی‌ بخشی‌ از علوم‌ پزشکی‌ است‌ که‌ در رابطه‌ با تولید و ساخت‌ دارو، بررسی‌ وضعیت‌ دارو در بدن‌ انسان‌ و موجودات‌ زنده‌ و میزان‌ تأثیر دارو در سلامت‌ جامعه‌ و کم‌ کردن‌ بحران‌های‌ بیماری‌زا نقش‌ ایفا می‌کند. به‌ عبارت‌ دیگر رشته‌ داروسازی‌ به‌ شناخت‌ ماده‌ مؤثر، فرموله‌ کردن‌ این‌ ماده‌ (تبدیل‌ ماده‌ مؤثر به‌ فرمی‌ که‌ قابل‌ مصرف‌ برای‌ بیمار باشد مثل‌ قرص‌، کپسول‌، شربت‌ یا استفاده‌ از روش‌های‌ تزریقی‌) و بررسی‌ اثرات‌ دارو بر بدن‌ بیمار می‌پردازد.
شاید جالب باشد که بدانید حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد علت ناموفق شیوه مداوای یک بیمار، به دارو مربوط می‌شود؛ یعنی کیفیت دارو، انتخاب نوع‌دارو و نحوه استفاده از دارو (این که بیمار دارو را با چه مواد غذایی یا دارو‌های دیگر استفاده کرده است) می‌تواند اثر دارو را تضعیف کند. و این وظیفه یک داروساز است که علت را تشخیص دهد و در این زمینه پزشک معالج را راهنمایی کند.

داروسازی‌ تلفیقی‌ از علوم‌ پایه‌ و بالینی‌ است‌ و به‌ همین‌ دلیل‌ توانمندی‌ در دروس‌ فیزیک‌، شیمی‌ و زیست‌شناسی‌ برای‌ این‌ رشته‌ ضروری‌ است‌. همچنین‌ دانشجوی‌ این‌ رشته‌ برای‌ ارائه‌ خدمات‌ به‌ بیماران‌ باید بتواند با افراد به درستی‌ ارتباط‌ برقرار کرده‌ و خوب‌ صحبت‌ کند و در ضمن‌ فردی‌سخت‌کوش‌ و جدی‌ باشد چون‌ دروس‌ این‌ رشته‌ بسیار فراگیر و متنوع‌ بوده‌ و هم‌ جنبه‌ حفظی‌ و هم‌ جنبه‌ تحلیلی‌ دارد و در نتیجه‌ به‌ همت‌ و تلاش‌ قابل‌ توجه‌ نیازمند است‌.

حدود ۹۰ درصد فارغ‌التحصیلان‌ این‌ رشته‌ جذب‌ بازار کار می‌شوند که‌ از این‌ میان‌ بیش‌ از ۸۰ درصد جذب‌ داروخانه‌ها و مابقی‌ در صنایع‌ داروسازی‌ (صنعت‌ ساخت‌ و کنترل‌ دارو) و کارخانه‌های‌ آرایشی‌ ـ بهداشتی‌ مشغول‌ به‌ کار می‌شوند یا در کارهای‌ اجرایی‌ وزارت‌ بهداشت‌، درمان‌ و آموزش‌ پزشکی‌ فعالیت‌ می‌کنند. از سوی‌ دیگر در حال‌ حاضر حدود ۹۷ درصد داروهای‌ مورد نیاز کشور (از نظر عددی‌) در کارخانه‌های‌ متعدد داروسازی‌ داخل‌ کشور ساخته‌ می‌شود و بدون‌ شک‌ این کارخانه‌ها به‌ کارشناسان‌ داروسازی‌ نیاز دارند. این‌ در حالی‌ است‌ که‌ اکثر کارخانه‌های‌ داروسازی‌ کشور دارای‌ واحدی‌ به‌ نام‌ واحد تحقیقات‌ هستند و امکان‌ فعالیت‌های‌ تحقیقاتی‌ برای‌ فارغ‌التحصیلان‌ علاقه‌مند مهیا است.

درس‌های‌ رشته داروسازی در طول‌ تحصیل‌:

دروس‌ پایه‌:

بیولوژی‌ نظری‌، فیزیک‌ نظری‌، ریاضیات‌ پایه‌ و مقدمات‌ آمار، شیمی‌ عمومی‌، بیوشیمی‌ ، فیزیولوژی‌ ، شیمی‌ آلی‌ ، تشریح‌، اصول‌ خدمات‌ بهداشتی‌،آمار حیاتی‌، شیمی‌ تجزیه‌، میکروب‌شناسی‌ نظری‌ و عملی‌، انگل‌شناسی‌ و قارچ‌شناسی‌، ایمونولوژی‌، کمک‌های‌ اولیه‌، کامپیوتر.

دروس‌ تخصصی‌:

گیاه‌شناسی‌ دارویی‌، اشکال‌ دارویی‌، تغذیه‌ و رژیم‌ درمانی‌، مواد خوراکی‌ نظری‌، مدیریت‌ در داروسازی‌، درمان‌شناسی‌، اطلاعات‌ دارویی‌، شیمی‌ دارویی‌، فارماکولوژی‌، مفردات‌ پزشکی‌ ، فرآورده‌های‌ دارویی‌ بیولوژیکی‌، فیزیکال‌ فارماسی‌، روش‌های‌ دستگاهی‌، سم‌شناسی‌ ، بیوفارماسی‌، داروسازی‌ صنعتی‌ ، کنترل‌ میکروبی‌ دارویی‌ ، کارآموزی‌ صنعت‌، زبان‌ تخصصی‌، مقدمات‌ داروسازی‌، گیاه‌شناسی‌ داروسازی‌، کارآموزی‌ داروخانه‌. (بیشتر درس‌های‌ این‌ رشته‌‌ همراه‌ با آزمایشگاه‌ ارائه‌ می‌شود).

دانشگاه‌های پذیرنده رشته داروسازی:

دانشگاه‎های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی ـ درمانی اصفهان، اهواز، تبریز، تهران، شهید بهشتی ـ تهران، شیراز، کرمان، کرمانشاه، مازندران ـ ساری ، مشهد.

مقاطع تحصیلی: دکترای حرفه‌ای

دوره‌ها: روزانه

نام و تعریف رشته:

رشته دکترای عمومی داروسازی Doctor of Pharmacy Pharm. D شاخه ای از علوم پزشکی است که به منظور رفع نیاز های خدمات داروئی جامعه در سازمان های مرتبط با دارو تاسیس شده است.

تاریخچه رشته و پیشرفت های جدید:

با توجه به نیاز بشر به درمان بیماری ها و همچنین پیشرفت علم شیمی و بیولوژی و همچنین ارتباط تنگا تنگ علوم مختلف و همچنین گشوده شدن عرصه برای ارائه روش های جدید درمانی بااستفاده از دارو های جدیدتر و موثر تر رشته داروسازی از ابتدای قرن بیستم به عنوان یک رشته مستقل مطرخ گردید که این امر در ایران با استقلال این رشته از رشته پزشکی و تاسیس دانشکده داروسازی در سال ۱۳۱۳ در دانشگاه تهران محقق گردید. به مرور زمان و با توجه به نیاز کشور به استفاده از خدمات داروسازان و همچنین احساس ضرورت بر تدوین برنامه های تحصیلی این رشته، دانشکده های داروسازی دیگری در تبریز، اصفهان، مشهد، اهوازو سپس شهید بهشتی، کرمان، شیراز، ساری و کرمانشاه تاسیس گردید. همچنین برنامه رشته داروسازی به صورت مدون در سال ۱۳۶۱ توسط شورای انقلاب فرهنگی ارائه که این برنامه با کمی تغییر در سال ۱۳۶۷ بازنگری گردیده است. امروزه علاوه بر تاسیس دانشکده های داروسازی هر دانشکده به لحاظ رشد و تحولات عظیم علمی اقدام به تاسیس مراکز تحقیقاتی و همچنین با توجه به نیاز جامعه به خدمات تخصصی تر اقدام به تاسیس و را ه اندازی رشته های تخصصی نموده است.

فلسفه تدوین برنامه ( ارزشها و باورها ):

حفظ سلامت انسان و محیط زندگی وی از حقوق اصلی او محسوب می شود و در رشته داروسازی نیز با توجه به کاربردهای تعیین کننده آن در تامین سلامت جامعه در راستای تحقق عدالت اجتماعی، بر مد نظر گرفتن این حق اساسی تاکید می شود . دانشمندان مسلمان و ایرانی در شناخت محیط زندگی و داروها پیشقدم بوده اند و دراین برنامه بر روح حاکم بر فرهنگ غنی ملی در زمینه های اقلیم شناسی و جنبه های اخلاقی بخصوص اخلاق پزشکی تاکید دارد. همچنین از نیازهای اساسی انسانها تمایل به رشد و تعالی است و انسانها فطرتا طالب شناخت بهتر خلقت هستند . لذا دراین برنامه بر افزودن اطلاعات ، ایجاد نگرشهای لازم و تقویت جنبه پژوهشگری و دستیابی به نهانهای خلقت توجه می شود و سعی می گردد با بکار گیری شیوه های جدید و قدیم تعلیم و تربیت در جهت افزایش قدرت تفکر ، استقلال ، تصمیم گیری و افزایش توان حرفه ای فراگیرندگان با توجه به نیازهای جامعه و اولویت های ملی با بهره گیری از فراگیری مداوم گام برداشته شود.

رسالت (Mission):

ماموریت اصلی تربیت دانش آموختگانی است که می توانند در نظام های بهداشتی و تامین سلامت و آموزشی ، پژوهشی ، برنامه ریزی و خدماتی مربوط به داروها انجام وظیفه کنند با تربیت این نیروها تامین سلامتی پیشرفت خواهد داشت . همچنین با استفاده از متدها و تکنیکهای جدید ساخت دارو و ارائه مشاوره به تشخیص درمان و پیش گیری از بیماری ها کمک می شود. بطور کلی این رشته بر خلاقیت ، نوآوری ، کارگروهی و اخلاق حرفه ای نیز تاکید دارد.

چشم انداز (Vision):

در یک دنیای درحال تغییر و. تحول و پیشرفت ، دانش آموخته داروسازی نقش موثر و کارآمدی در ارتقای سطح علمی در مقطع آموزش و پژوهش و پاسخ گویی به نیازهای در حال تحول خدمات بهداشتی جامعه را با همکاری سایر متخصصین گروه پزشکی خواهند داشت . امید می رود با اجرای موفق این برنامه آموزشی سطح علمی در این رشته ارتقا یافته و در حد استانداردهای بین المللی باشد و کشور و جامعه را با پیشرفت های علمی دنیا هماهنگ نماید. مطابق استانداردهای بین المللی ، دکتر داروساز باید جایگاه های واقعی خود را در حلقه درمان جامعه کسب نماید . لذا امید می رود که این رشته بتواند لااقل در ده سال آینده جایگاه واقعی خود را از لحاظ رفع نیازهای حرف وابسته در سطح ملی و حتی بین المللی کسب نماید.

اهداف کلی (Aims):

از دانش آموختگان این رشته انتظار می رود اطلاعات عمومی کافی در جنبه های مختلف علوم دارویی داشته و نیازهای جامعه را در این ارتباط حل نماید . اهداف کلی این رشته عبارتند از :

الف- برآوردن نیازهای عمومی آموزشی و پژوهشی برای فهم بهتر علم داروسازی وعوامل مرتبط با این علم

ب- آشنایی با پژوهش های علمی و عملی در حیطه علوم دارویی

ج) افزایش مهارت ها و آگاهی ها در خصوص

- شناخت کامل خصوصیات داروهای موجود در فارماکوپه داروئی

- توانایی اداره داروخانه های عمومی و تخصصی و راهنمایی بیماران و مشاوره پزشکان در استفاده درست از داروها

- ساخت داروها و مواد آرایشی بهداشتی در حد داروخانه

- ساخت داروها و مواد آرایشی بهداشتی در صنعت

- کنترل کمی و کیفی داروها و مواد غذایی و آرایش بهداشتی

- پیشگیری از سمیت و عوارض جانبی داروها و اطلاع رسانی داروها

- آشنایی با مراجع و رفرانس های داروسازی و علوم دارویی

- توان شناخت و برنامه ریزی برای حل مسائل مرتبط با دارو و سلامت در سطح ملی

- فرهنگ ها و عقائد جوامع گوناگون

- امور پژوهشی و آموزشی محیط پیرامون خویش

- تحکیم اخلاق حرفه ای

نقش های دانش آموختگان رشته داروسازی عبارتند از :

۱) خدماتی

۲) مدیریتی

۳) مشاوره ای و آموزشی

۴) پژوهشی

وظایف حرفه ای دانش آموختگان:

درنقش خدماتی می توانند در:

۱) داروخانه شهری به عنوان مسئول که بر حسن اجرای امور نسخه پیچی و راهنمائی متقاضیان خدمات داروئی نظارت دارد، ارائه خدمات نماید.

۲) داروخانه بیمارستانی به عنوان مسئول فنی که بر حسن اجرای امور نسخه پیچی و تامین داروهای بخش های مختلف بیمارستان و راهنمائی متقاضیان خدمات داروئی نظارت دارد، ارائه خدمت نمایند.

در نقش مشاوره ای و آموزشی می توانند:

۱) در داروخانه اعم از شهری و بیمارستانی در انتخاب و مصرف صحیح داروها به بیماران و پزشکان کمک نمایند

۲) با ارائه اطلاعات صحیح به پزشک و بیمار باعث کاهش عوارض سمی و جانبی داروها گردد.

درنقش مدیریتی می توانند:

۱) در سازمانها و موسسات داروئی به عنوان مدیر فعالیت نماید

۲) در کلیه امور مربوط به دارو اعم از ارتباط با کارخانه های داروسازی یا دیگر مراکز تولید دارو ، و شبکه های بهداشتی در سطح اجرائی و نظارتی ارائه خدمات نمایند

۳) در کارخانه های داروسازی بر ساخت و کنترل داروها به عنوان مسئول فنی نظارت نمایند.

در نقش پژوهشی می توانند:

۱) با توجه به اهداف رشته، با مطالعه پیرامونی در خصوص الگوی مصرف دارو و نوع بیماری ها منطقه فعالیت به افزایش سطح آگاهی پزشکان در آن منطقه مشخص کمک نماید.

۲) در بخش های پژوهشی شامل مراکز تحقیقاتی و همچنین تحقیق و توسعه کارخانه های داروسازی ارائه خدمات نماید.

استراتژیهای تدوین برنامه:

این برنامه مبتنی است براستراتژی تلفیقی ( دانشجو یا استاد محوری بر حسب نوع درس و شرایط ) ، استفاده از فنون جدید یادگیری و یاددهی و پژوهش ، آموزش در محیط کار واقعی ، تحلیل وظایف حرفه ای آینده شناخت علوم و ابزارها و تکنیکهای تخصصی جدید.

همچنین در این برنامه بر حسب شرایط از فنونی نظیر کار و تمرین عملی در محیط آزمایشگاه و فیلد ، کار در گروههای کوچک ، طرح و حل مسئله ، شیوه های آموزشی Modular و خودآموزی ، استفاده از کامپیوتر ، سخنرانی ، ارائه سمینار و فعالیت های آموزشی نظری توسط فراگیرنده demonstration و evidence based approachکه بیشتر در بخش آموزشهای بالینی و کارورزی ها بکار می رود استفاده خواهد شد.

شرایط و نحوه پذیرش دانشجو:

پذیرش دانشجو از طریق آزمون سراسری و به صورت متمرکز خواهد بود

رشته های مشابه رشته داروسازی در خارج از کشور:

این رشته در مقاطع مختلف اعم از لیسانس فوق لیسانس و دکتری در خارج از کشور وجود دارد

مشخصات دوره دکتری عمومی داروسازی:

طول دوره تحصیل :

حداقل طول دوره دکتری داروسازی ۵/۵ سال می باشد.

مرحله اول : دروس عمومی و اختصاصی علوم پایه

مرحله دوم : دروس اختصاصی داروسازی ، کارآموزی کاراموزی در عرصه ، پایان نامه

در پایان مرحله اول، امتحان جامع علوم پایه برگزار می شود و قبولی درامتحان جامع شرط ورود به دوره های بعدی می باشد

تعداد کل واحدهای درسی : ۲۰۹ واحد

واحدهای عمومی : ۲۲ واحد

واحد علوم پایه : ۵۸ واحد

واحدهای اختصاصی : ۱۲۹ واحد

وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر:

پس از اخذ مدرک دکترای عمومی دارو سازی به شرط داشتن معدل کل بالاتر از ۱۵، دانشجو می تواند در امتحان دوره تخصصی شرکت کند. دانشجویان پذیرفته شده در دوره تخصصی بسته به گرایش تحصیلی خود،‌ واحدهای گوناگون و متنوع دیگری را (تقریبا ۴۰ واحد) در سطح پیشرفته و تخصصی می گذرانند که بخش عمده آن پایان نامه تخصصی است.

قبل از انتخاب پایان نامه تخصصی، دانشجو باید در امتحان جامع تخصصی که در سطح کشور برگزار می شود نمره قبولی را کسب نماید.

سر انجام پس از نگارش و دفاع از پایان نامه به اخذ مدرک دکترای تخصصی (P.h.D) نایل می آید.

رشته های تخصصی دارو سازی که در حال حاضر در داخل کشور ارایه می گردند عبارت است از: شیمی دارویی، دارو سازی ، مفردات پزشکی، رادیو فارماسی، فارماکولوژی، مواد خوراکی و آب شناسی، فرآورده های آرایشی و بهداشتی، دارو سازی بیمارستانی، فرآورده های بیولوژیک، زهر شناسی. علاوه بر رشته های یاد شده، فارغ التحصیلان رشته دارو سازی عمومی می توانند در تخصص های علوم پایه پزشکی نظیر: بیو شیمی، ‌انگل شناسی پزشکی، میکرب شناسی پزشکی، فیزیولوژی، آمار حیاتی، تغذیه، ایمونولوژی، ویروس شناسی و ژنتیک نیز شرکت نمایند.

در همین رابطه بخوانید:

• معرفی رشته گیاهان دارویی (علوم تجربی)
• معرفی رشته علوم تغذیه (کارشناسی تجربی)
• معرفی رشته زیست شناسی – گرایش علوم گیاهی
• معرفی رشته زیست شناسی – گرایش علوم جانوری
• معرفی رشته مدیریت خاص (علوم انسانی)
• معرفی رشته زیست شناسی سلولی و مولکولی – گرایش میکروبیولوژی
• معرفی رشته دندانپزشکی
• معرفی رشته موسیقی (مشترک فنی و حرفه ای)
• معرفی رشته زیست شناسی سلولی و مولکولی – گرایش ژنتیک
• معرفی رشته سرامیک (مشترک فنی و حرفه ای)
• معرفی رشته کاردانی بهداشت حرفه ای (علوم تجربی)
• معرفی رشته صنایع شیمیایی (مشترک فنی و حرفه ای)
• معرفی رشته مددکاری اجتماعی (علوم تجربی)
• معرفی رشته تاسیسات (پسران فنی و حرفه ای)
• معرفی رشته شیمی (علوم تجربی)
• معرفی رشته مهندسی شیمی – فرآیندهای نفت (علوم ریاضی و فنی)
• معرفی رشته مطالعات خانواده (علوم انسانی)
• معرفی رشته بیوتکنولوژی (کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکترا)
• معرفی رشته فقه و اصول اسلامی (علوم انسانی)
• معرفی رشته علوم قرآن و حدیث (علوم انسانی)

نويسنده : مسعود کاشانی | تاريخ : یک شنبه 11 ارديبهشت 1390برچسب:,

| نوع مطلب : <-CategoryName-> |